Περί “αριστείας”

 ⇒ Θέτω μία σειρά ερωτημάτων:

1. Αναγνωρίζουμε, ναι ή όχι, ότι στο σχολείο (αλλά και στην κοινωνία) κάποιοι διακρίνονται για τις ξεχωριστές επιδόσεις τους σε διάφορους τομείς;

2. Κατανοούμε ότι την πραγματικότητα αυτή δεν μπορεί κανείς να την κουκουλώσει;

3. Παραδεχόμαστε, ναι ή όχι, ότι στην πορεία τους οι ανθρώπινες κοινωνίες προχώρησαν και με οδηγούς ανθρώπους ξεχωριστούς;

4. Θέλουμε ή δεν θέλουμε να παρακινούμε τους ανθρώπους στη μείζονα προσπάθεια και μάλιστα να τους δίνουμε κίνητρα για αυτό;

5. Εάν κάποιος δεν θέλει να το κάνει αυτό, γιατί να μη θέλει να το κάνει;

6. Έχει δίκαιο, όταν λέει ότι έτσι ωφελείται το κοινωνικό σύνολο;

7. Είναι πειστική η απάντηση, που συχνά δίνεται, ότι στο σχολείο με τη απονομή του αριστείου στον πρώτο (λέγε σημαιοφόρος) δημιουργούνται ψυχολογικά προβλήματα στους υπόλοιπους;

8. Γιατί να μην είναι εξίσου πειστική τότε και η άποψη που θέλει κατάργηση των εξετάσεων, της αξιολόγησης και των πάσης φύσεως βαθμών, αφού κατά τεκμήριον συνοδεύονται συχνότατα με τεράστια αισθήματα μειονεξίας και αποτυχίας;

→ Δεν θα δώσω απάντηση στα παραπάνω. Ας τη δώσει ο καθένας για τον εαυτό του και για τους άλλους. Θα συνεχίσω όμως με τα ερωτήματα:

9. Με ποια λογική, όσοι δεν γίνονται σημαιοφόροι, θεωρείται ότι αισθάνονται μειονεκτικά και ότι τάχαμου δεν αξίζουν για να σηκώσουν τη σημαία;

10. Μήπως να δώσουμε, όπως συμβαίνει και στα τελευταία εναπομείναντα λείψανα των συντροφικών καθεστώτων, σε όλους από μία σημαία; Ποια όμως;

11. Αυτός που έχει τον υψηλότερο γενικό μέσο όρο πρέπει να θεωρείται αυτόματα και ως «ο άριστος» για να πάρει τη σημαία;

12. Εάν όχι, τότε ποιος και πώς πρέπει να γίνεται σημαιοφόρος;

13. Εάν η “κλήρωση ” είναι ο καταλληλότερος τρόπος να λύνεις προβλήματα σχολικών στρεβλώσεων και να ομιλείς για «ισότητα» τότε γιατί να περιοριστεί μόνο στο χώρο του σχολείου;

14. Και το κεντρικό ερώτημα: είναι η σημαία η καταλληλότερη επιβράβευση για το αριστείο; Ή αντίστροφα: Γιατί να μην είναι η σημαία η καταλληλότερη επιβράβευση για το αριστείο;

15. Ιδού και το κεντρικότερο: έχουν όλοι, ιθύνοντες και μη, την ίδια σχέση με τη σημαία;

16. Και το τελειωτικό: τι είναι επιτέλους η σημαία μας – πρέπει να υπάρχει σημαιοφόρος;

Υ.Γ.1: Πάνω από ιδεολογίες και ιδεοληψίες το «αριστεύειν» με τη νεοελληνική του σημασία αφορά όλο τον κόσμο και δεν έχει σχέση ούτε περιορίζεται στις ελίτ: αφορά κάθε κοινωνική τάξη, πλούσιους και φτωχούς, χωρικούς και αστούς, ειδήμονες και μη, με υψηλότερο ή χαμηλότερο δείκτη κάθε είδους νοημοσύνης, «πετυχημένους» και «αποτυχημένους», χειρώνακτες και γραφιάδες, μικρούς και μεγάλους, ταλαντούχους και μη. Έτσι τα βλέπω. Η αδιαπραγμάτευτη ισότητα μεταξύ των ανθρώπων δεν ταυτίζεται και με την ίδια ικανότητα. Διαφορετικά, θα κατασκευάσουμε ένα νέο «γενναίον ψεύδος» κατά το ουτοπικό και τρομακτικό πείραμα της πλατωνικής Πολιτείας. Προθέσεις πολλές. Να μην ξεχνάμε όμως (πάλι ο Πλάτων, στον Φαίδωνα): «εἰσί γάρ δή οἱ περί τάς τελετάς ναρθηκοφόροι μέν πολλοί Βάκχοι δέ τε παῦροι» δηλαδή «πολλοί πήραν  μέρος στα μυστήρια αλλά λίγοι είναι οι εκλεκτοί». Με άλλα λόγια, πολλοί έχουν το όνομα, μα λίγοι έχουν τη χάρη. Ή κατά το ευαγγελικό ανάλογο «πολλοί γάρ εἰσι κλητοί, ὀλίγοι δε ἐκλεκτοί».

Υ.Γ.2: Από τον 5^ο π.Χ. χρησιμοποιείται ο όρος «αριστείον» με τη σημασία του υλικού ή ηθικού βραβείου που απονέμεται σε εξαιρετικές περιπτώσεις. «Αριστεία» είναι η διάκριση του ομηρικού ήρωα στη μάχη. Άλλωστε, με αυτή τη σημασία υπάρχει και στο λεξικό του Μπαμπινιώτη ενώ ορθά δεν λημματογραφείται στο Λεξικό του Τριανταφυλλίδη. Τα τελευταία χρόνια όμως, με τη δημόσια χρήση, απέκτησε τη σημασία που όλοι γνωρίζουμε.