Η ελληνικότητα του χριστουγεννιάτικου δέντρου

 → Από τον ιστότοπο agiameteora.net για την ελληνικότητα του εθίμου:

 Πρόγονος του Χριστουγεννιάτικου δέντρου είναι η αρχαιοελληνική Ειρεσιώνη, μόνο που το φυτό δεν ήταν έλατο αλλά κλάδος αγριελιάς (κότινος) στολισμένος με γιρλάντες από μαλλί λευκό και κόκκινο και τους πρώτους φθινοπωρινούς καρπούς. Αποτελούσε έκφραση ευχαριστίας για τη γονιμότητα του λήξαντος έτους και παράκληση συνεχίσεως της γονιμότητας και ευφορίας κατά το επόμενο και ήταν αφιερωμένη στην Αθηνά, στον Απόλλωνα και στις Ώρες. Το διάστημα 22 Σεπτεμβρίου – 20 Οκτωβρίου, παιδιά των οποίων και οι δύο γονείς ζούσαν, περιέφεραν την Ειρεσιώνη στους δρόμους της πόλης των Αθηνών τραγουδώντας κάλαντα από σπίτι σε σπίτι, παίρνοντας το φιλοδώρημά τους από τον νοικοκύρη ή τη νοικοκυρά. Το έθιμο αυτό του στολισμένου δέντρου μεταδόθηκε στους βόρειους λαούς από τους Έλληνες ταξιδευτές, οι οποίοι ελλείψει ελαιόδεντρων στόλιζαν κλαδιά από τα δέντρα που ευδοκιμούσαν σε κάθε τόπο.

 To Χριστουγεννιάτικο δένδρο και μάλιστα ως μετεξέλιξη της αρχαίας ελληνικής Ειρεσιώνης, όχι μόνο δεν απαγορευόταν στο Βυζάντιο, αλλά αντιθέτως κατά την εορτή των Χριστουγέννων «…κατά διαταγήν του επάρχου της (κάθε) πόλεως, ου μόνον καθαρισμός των οδών εγένετο, αλλά και στολισμός διαφόρων κατά διαστήματα στηνομένων στύλων με δενδρολίβανα, κλάδους μύρτου και άνθη εποχής». Αργότερα, με την Οθωμανική Αυτοκρατορία και τη σκλαβιά των Ελλήνων, το έθιμο χάθηκε και πέρασε στις ευρωπαϊκές χώρες από βυζαντινούς ή αλλοεθνείς χριστιανούς ενός επίλεκτου τάγματος της βυζαντινής ανακτορικής φρουράς (με ιππότες βόρειας καταγωγής) που συμμετείχε στην επίσημη αυτοκρατορική εορτή των Χριστουγέννων.

 Σώζονται επίσης ακόμα και σήμερα κάποια βυζαντινά χειρόγραφα που παρουσίαζαν μέσα στους βυζαντινούς ναούς ορειχάλκινα δέντρα στολισμένα με διάφορα ασημένια και χρυσά στολίδια. Στο επιστύλιο επίσης του τέμπλου της Αγίας Σοφίας υπήρχαν μεταλλικά δέντρα σε σχήμα κώνου (πυρσόμορφα δέντρα) όμοια με λεπτόφυλλα κυπαρίσσια, που αντί για καρπούς είχαν φώτα σε σχήμα κωνοειδές. Βεβαιώνεται ακόμα η χρήση φωτεινών τεχνικών δέντρων (δενδρόμορφα πολυκάνδηλα) σε όλο το Ναό.

 Ακόμα: «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά ψηλή μου δεντρολιβανιά…» Η δεντρολιβανιά ήταν το δέντρο που στόλιζαν παλαιότερα και το οποίο αντικαταστάθηκε από την ελάτη, επειδή τα κλαδιά της ελάτης μοιάζουν πολύ με αυτά του δενδρολίβανου. Σήμερα, το δέντρο δεσπόζει σε κάθε Ιερό Ναό. Σώθηκε με τη μορφή των πολυελαίων.

Περισσότερα ΕΔΩ