Αναγνωστικόν Εκθέσεως

Όταν με το καλό περάσει ο εφιάλτης αυτός που ζούμε, μέσα στα πολλά που προφανώς πρέπει να επανεξετάσουμε (ως κοινωνία και δομημένη πολιτεία) ξεχωρίζουν κατά την άποψή μου δύο. Το πρώτο είναι η επιμελής φροντίδα για το Εθνικό Σύστημα Υγείας (ΕΣΥ). Όχι μόνον δια της στελέχωσής του με ιατρικό, παραϊατρικό και βοηθητικό προσωπικό, αλλά με την ενίσχυση της όλης υλικοτεχνικής και κτιριακής υποδομής μέσω γενναίας χρηματοδότησης (κατά τρόπο διαφανή σε όλα) ώστε να πείθεται ο πολίτης ότι οι κόποι του πιάνουν τόπο. Η ενίσχυση της δημόσιας υγείας δεν σηκώνει πλέον κανέναν αντίλογο. Το δεύτερο -αν όχι και πρωτεύον, γιατί θα οδηγήσει στο πρώτο ως αναπόφευκτο επιτακτικό αίτημα εκ μέρους των πολιτών- είναι η επαναφορά της Παιδείας μας στις ρίζες της, στον υπεύθυνο ανθρωπισμό δηλαδή και στην καλλιέργεια κοινωνικού ήθους συναλληλίας. Να εθιστεί ο άνθρωπος εξ απαλών ονύχων να ενστερνίζεται αυτόματα την ευθύνη, που κατά ευρύτερη λογική αναγκαιότητα επιστρέφει στον ίδιο. Αυτό ακριβώς ζητάμε τούτη την ώρα. Ο ελληνικός μας πολιτισμός σε όλο το ιστορικό του φάσμα -ο οποίος κατέστη ντε φάκτο παγκόσμιος- έχει εργαλεία και καταπληκτικά μαθήματα (σε κάθε τομέα) που μπορούν εκπαιδεύοντας τους νέους ανθρώπους να σχηματίσουν μέσα τους το ολόγραμμα του συν-ανθρώπου συμ-πολίτη. Καιρός να ξεφύγουμε από τη σεμιναριοπαιδεία των ατομιστικών δεξιοτήτων, των ευκαιριακών αφιερωμάτων, της βιαστικής καταφυγής σε ασταθή μπαλώματα, της κατσαβιδοποίησης των νέων με την καθήλωση σε «ύλες» και αποσπασματικές διεκπεραιωτικές πληροφορίες… Έτσι μεταφράζω τις εκκλήσεις του πρωθυπουργού για κοινωνική ευθύνη και πειθαρχία, έτσι νιώθω την αγωνιώδη ανησυχία του καλού εκείνου ανθρώπου, του σεμνού και ταπεινού γιατρού Σωτήρη Τσιόδρα, που μας ενημερώνει με απαράμιλλη επαγγελματική ηρεμία καθημερινά – ο θεός καλά να τον έχει. Έτσι τα βλέπω.

Αποκτήσαμε και εμείς την πράσινη γραμμή μας, στη θεωρία τουλάχιστον. Η προσφυγιά και η εκμετάλλευση των ανθρώπων από τον Τούρκο -να ‘ταν μόνον αυτός-  μας χώρισε κατ’ αποκοπήν σε επαγγελματίες ανθρωπιστές και ανάλγητους ανθρωποφάγους. Ιδού ο νέος δυισμός της ελληνικής κοινωνίας. Κάπου ενδιάμεσα, η λογική θρηνεί ανάπηρη στην κλίνη του Προκρούστη. Θρηνεί, εν ονόματι της αποκλειστικότητας στην αλληλέγγυα ευαισθησία από τη μια και του κατ’ εργολαβίαν ηρωικού πατριωτισμού από την άλλη. Εδώ, αυτοί που δεν θέλουν και μισούν (πέραν πάσης αποδεικτικής αμφιβολίας) τους δυστυχείς πρόσφυγες, όπως κατηγορούνται. Εκεί, οι από καταβολής κόσμου -και μόνον αυτοί- ευσυγκίνητοι, που δεν μπορούν να σκεφτούν με ρεαλισμό, σύμφωνα με τις ενστάσεις των άλλων. Και ο ανθρώπινος πόνος συνεχίζει να βολοδέρνει στις ευγενικές προθέσεις. Η μεσότητα και το μέτρον πάνε περίπατο, ενώ τα αυτονόητα των αισθημάτων, με τα οποία συγκροτούνται κοινωνίες και δομούνται προσωπικότητες, εξαϋλώνονται. Η εξίσωση είναι δε τόσο ισοπεδωτική σε αυτό το ιδιόρρυθμο γιν και γιαν, ώστε να κατηγορείται ως απάνθρωπος όποιος θέλει (σε τέτοιες πιεστικές και μεθοδευμένες στιγμές) τα σύνορα της πατρίδας του κλειστά και φρουρούμενα, ενώ εκείνος που διαφωνεί να λοιδορείται ως αρνησίπατρις. Από πού βρέθηκε τέτοια σιγουριά, ήθελα να ‘ξερα! Τόσο βέβαιοι είστε για τα ορθά δικά σας και τόσο πεπεισμένοι για τα πονηρά των άλλων; Τόσο εύκολα διεισδύετε στη ψυχή του καθενός; Μην διχοτομείτε λοιπόν τους ανθρώπους σε ομάδες, μην τους βάζετε ταμπέλες, επειδή διαφωνούν μαζί σας. Ο κόσμος ξέρει πολύ καλά και τι είναι ανθρωπιά και τι σημαίνει πατριωτισμός. Ινστρούχτορες είναι που δεν θέλει.

«Γένοιτο μεντἂν χἀτέρῳ καλῶς ἔχον» – «θα μπορούσε όμως και κάποιος άλλος να έχει κάποια σωστή σκέψη» λέει στην Αντιγόνη του Σοφοκλή ο Αίμων στον Κρέοντα (και βασιλιά πατέρα του) όταν αρχίζει σιγά σιγά η σύγκρουσή τους για την απόφαση της αρραβωνιαστικιάς του Αντιγόνης να θάψει, παρά τις διαταγές, τον αδελφό της Πολυνείκη. Την πατρίδα (ούτε την Ελλάδα, ούτε την Κύπρο) δεν τη θέλουμε να εκβιάζεται στην κρεατομηχανή του ισλαμοφασίστα Ερντογάν. Δεν θέλουμε να μετατραπεί σε αφιλόξενο τόπο θηριώδους σκληροκαρδίας, δεν ανεχόμαστε να γίνει «ανθρωπιστικό» γκέτο βασανισμένων ψυχών. Τα ιδεολογικά σας εργαλεία μεταμορφώνουν τον πόνο και τη δυστυχία του άλλου σε μαραφέτια βρόμικης πολιτικής. Τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και τίποτα δεν φαίνεται όπως είναι. Σκεφτείτε το. Θα μπορούσε και κάποιος άλλος να έχει σωστή σκέψη.

Εισηγήσεις επί εισηγήσεων, προτάσεις επί προτάσεων, ευαισθησίες επί ευαισθησιών βρίσκει κανείς διάσπαρτες ως προς το τι πρέπει να κάνει η χώρα μας για το θέμα του μεταναστευτικού και προσφυγικού. Ενώ όμως ο κάθε νοήμων άνθρωπος καταλαβαίνει ότι κανένας δεν εγκαταλείπει τη χώρα του για να μπει σε επικίνδυνες περιπέτειες, παρά μόνον εάν ελπίζει ότι αυτά που θα βιώσει φεύγοντας θα είναι καλύτερα από αυτά που έχει ήδη ζήσει, δεν βλέπω να αναπτύσσεται καμία κυρίαρχη τάση που να θέτει το ζήτημα στη θεμελιώδη βάση του. Πόσες διαδηλώσεις έχουν γίνει στην Ελλάδα και στην υπόλοιπη Ευρώπη εναντίον εκείνων των συγκεκριμένων κατ’ όνομα, όχι αόριστα, μηχανών του πολέμου με αίτημα ένα και μοναδικό: να αφεθούν οι δυστυχείς άνθρωποι στην ησυχία τους, ώστε να μπορέσουν να ξαναχτίσουν στον τόπο τους τη ζωή τους από την αρχή; Θέλει κατάθεση ψυχής. Αυτή θα ήταν μία σοβαρή πρόταση λύσης, αυτό θα ήταν ανθρωπισμός. Ρομαντισμός ίσως, γιατί πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν μαζικές και βίαιες μετακινήσεις λόγω πολέμων. Ρομαντισμός αγιάτρευτος, σε έναν κόσμο που έχει πάρει διαζύγιο από τον διανθρώπινο πολιτισμό πέραν του ατόμου και της ομάδας και ξέρει να θεωρητικολογεί εκ του ασφαλούς. Διαφορετικά, είναι σαν να έχουμε κόσμο που υποχρεώνεται να πηδά από την ταράτσα για να σωθεί και εμείς θεωρούμε ως λύση (και προσώρας καλά κάνουμε) τα προστατευτικά μαξιλάρια, αντί να στραφούμε εναντίον αυτού που σπρώχνει προς το κενό. Πόσο να αντέξουν τα μαξιλάρια;

Λυπάμαι. Μπορεί να λυγίζει η ανθρωπιστική μου συνείδηση αλλά όμως επαναστατεί και η λογική μου. Λυπάμαι – αυτή τη φουρνιά δεν μπορώ να τη χαρακτηρίσω ούτε ως πρόσφυγες αλλά ούτε και ως μετανάστες. Είναι εκόντες άκοντες, εκβιαζόμενοι μετακινούμενοι από εκβιαστές διακινητές, όργανα μιας εκβιαστικής διεθνούς πολιτικής για την οποία έχουμε και εμείς ως χώρα τεράστια ευθύνη με τις ιδεοληψίες μας. Δεν είναι ούτε πρόσφυγες ούτε μετανάστες, όσο κι αν αποστρέφομαι τις γενικευτικές απλουστεύσεις και κατανοώ τον πόνο που μεταφέρουν μερικοί. Μιλάμε καλά Ελληνικά, γνωρίζουμε το περιεχόμενο των λέξεων, ξέρουμε το τι σημαίνει πολιτικά ορθή έκφραση. Θα στεναχωρήσω ίσως μερικούς. Ναι. Το ευαγγελικό «επείνασα γαρ και εδώκατε μοι φαγείν, εδίψησα και εποτίσατέ με, ξένος ήμην και συνηγάγετέ με, γυμνός και περιεβάλετέ με, ησθένησα και επισκέψασθέ με, εν φυλακή ήμην και ήλθετε προς με » με συγκινεί αφάνταστα ως αρχή διακονικής συναλληλίας προς τον πάσχοντα συνάνθρωπο, όποιος κι αν είναι αυτός. Δεν το συγχέω όμως ποτέ με την ετσιθελική παραβίαση των συνόρων της χώρας μου. Δεν ανακατεύω την παρηγορητική ανθρωπιά με την ασυγχώρητη βλακεία. Το πρώτο είναι πολιτισμός συγκίνησης, το άλλο  ένα εγκληματική αφέλεια. Λυπάμαι, έτσι μεγάλωσα, παραβιάζομαι και δεν μπορώ.