Πριν από εξήντα χρόνια:
→ Στις 3 Μαρτίου του 1957 οι Άγγλοι, ύστερα από προδοσία, περικύκλωσαν με αυτοκίνητα και ελικόπτερα το κρησφύγετο του Γρηγόρη Αυξεντίου κοντά στη Μονή του Μαχαιρά. Μετά από μάχη έντεκα ωρών και αρκετούς νεκρούς Άγγλους, έριξαν βενζίνη και τον έκαψαν ζωντανό. Ήταν 29 χρονών τότε ο Σταυραετός του Μαχαιρά.
→ Στις 14 Μαρτίου του 1957, σε ηλικία μόλις 19 ετών, εκτελέστηκε ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης. Ήταν ο νεαρότερος αλλά και ο τελευταίος αγωνιστής που απαγχονίστηκε από τους Άγγλους.
Στην ιερή τους μνήμη:
1. Ο Γ. Ρίτσος έτσι αρχίζει το ποίημά του Αποχαιρετισμός:
(Ο Γρηγόρης ΑΥΞΕΝΤΙΟΥ αποκλεισμένος
στη σπηλιά της Μονής Μαχαιρά ).
Τέλειωσαν πια τα ψέματα – δικά μας και ξένα
Η φωτιά η παντάνασσα πλησιάζει. Δεν μπορείς πια
Να ξεχωρίσεις αν καίγεται σκοίνος ή φτέρη ή θυμάρι. Η φωτιά πλησιάζει.
Κι όμως πρέπει να προφτάσω να ξεχωρίσω,
Να δω, να υπολογίσω, να σκεφτώ – ( για ποιόν; Για μένα;
Για τους άλλους; ) Πρέπει.
Μου χρειάζεται πριν απ’ το θάνατό μου μια ύστατη γνώση, η γνώση του θανάτου μου, για να μπορέσω να πεθάνω.
[…]
2. Ο Ευαγόρας Παλληκαρίδης απευθύνεται προς τους συμμαθητές του (5/12/1955) με το εξής ποίημα (από την εποχή του αγώνα ήδη μελοποιημένο):
| Θα πάρω μιαν ανηφοριά, θα πάρω μονοπάτια να βρω τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά.Θ’ αφήσω αδέρφια, συγγενείς τη μάνα τον πατέρα μες στα λαγκάδια πέρα και τις βουνοπλαγιές. Ψάχνοντας για τη Λευτεριά Τώρα κι αν είναι χειμωνιά, Μα δεν μπορώ να καρτερώ. Θα πάρω μιαν ανηφοριά, Τα σκαλοπάτια θ’ ανεβώ |
Μες στο παλάτι θα γυρνώ ώσπου να βρω το θρόνο· βασίλισσα μια μόνο να κάθεται σ’ αυτόν. Κόρη πανώρια, θα της πω, Γεια σας παλιοί συμμαθηταί. Τα τελευταία λόγια τα γράφω σήμερα για σάς. Κι όποιος θελήσει για να βρει ένα «χαμένον αδερφό», έναν παλιό του φίλο, Ας πάρει μιαν ανηφοριά, Με την Ελευθεριά μαζί
|
