⇒ Λίγο πριν κλείσουν τα σχολεία για τα Χριστούγεννα, για την κάθε τρίτη Λυκείου το «καλές γιορτές, καλές διακοπές» αποκτά κάθε χρόνο ένα ανήσυχο και αγχωτικό περιεχόμενο. Ποιες διακοπές κύριε; Πάντως, στους περισσότερους μαθητές μου δεν άρεσε η από φέτος κατάργηση του συνυπολογισμού του προφορικού βαθμού για την εξαγωγή της τελικής βαθμολογίας στις πανελλαδικές εξετάσεις. Η αντικειμενικότητα του γραπτού δεν τους συγκίνησε. Η ουσία είναι ότι περνά γρήγορα ο καιρός και με τον κύκλο της εναλλαγής των εποχών πλησιάζει ξανά η ανακύκληση της δοκιμασίας. Κατέχει, άλλωστε, εξέχουσα θέση ως ψυχολογικό και οικονομικό μαρτύριο για γονείς και μαθητές. Σε αυτή την ανταγωνιστική αρένα οι πανελλαδικές εξετάσεις είναι διαγωνισματικές και όχι διαγνωστικές. Δεν μετρούν δηλαδή οι γνώσεις, τι γνωρίζει ή τι πρέπει να γνωρίζει ο υποψήφιος, αλλά το αν «γνωρίζει» περισσότερο ή λιγότερο από τους συνυποψηφίους του. Μετατρέπονται έτσι αυτόματα οι εξετάσεις σε διαγκωνιστικές, αφού κατ’ ουσίαν «περνούν» οι μεν όταν αποκλείονται οι δε. Ή εσύ ή εγώ. Η αντικειμενικότητά τους περιορίζεται μόνο στον απρόσωπο μηχανισμό που υποδέχεται και αξιολογεί τα γραπτά. Γιατί, από τη στιγμή που το ίδιο αντικείμενο το εκτιμούν διαφορετικοί άνθρωποι με διαφορετικές ικανότητες, αντικειμενικότητα δεν υπάρχει, τουλάχιστον στις ανθρωπιστικές σπουδές. Η εμπλοκή απλώς του ανώνυμου υποκειμένου του βαθμολογητή με το εξίσου ανώνυμο αντικείμενο του αξιολογούμενου εξισώνει τους παρονομαστές, όχι επειδή πραγματικά δεν διαφοροποιούνται αλλά επειδή δεν υπάρχει, λόγω του συστήματος, η δυνατότητα εντοπισμού της διαφοροποίησης. Αυτό βαφτίζεται «αντικειμενικότητα». Όλα αυτά συμβαίνουν επειδή το Υπουργείο Παιδείας επιμένει να συμπληρώνουν οι υποψήφιοι κοινό μηχανογραφικό δελτίο, αναλαμβάνοντας το ίδιο το ρόλο του διανομέα των διεκδικούμενων θέσεων. Όλοι είναι υποχρεωμένοι να περάσουν την «ίδια» δοκιμασία με τους «ίδιους» κανόνες. Ο ανταγωνισμός είναι καθηλωτικός. Επιτυχία είναι να βρεθείς κάπου, «να περάσεις σε μια σχολή». Συχνά μάλιστα βρίσκεσαι εκεί που δεν θέλεις ή δεν ήθελες. Αυτό όμως δεν είναι παιδεία.
→ Πώς θα αλλάξουν τα πράγματα; Κατά τη γνώμη μου με το να σπάσει η προσκόλληση στο υπάρχον σύστημα και στη ψευδεπίγραφη αντικειμενικότητά του. Κατά την άποψή μου, οι πανελλαδικές εξετάσεις έκλεισαν τον κύκλο τους. Ας μην απευθύνεται ο υποψήφιος, κατά περίπτωση, στο «παντού» αλλά στο «συγκεκριμένο». Ας κάνει στοχευμένες επιλογές σε όσες σχολές και εκπαιδευτικά ιδρύματα θέλει με κύριο οδηγό τα κριτήρια που θα θέτουν οι ίδιες οι σχολές και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Τέτοια μπορεί να είναι ή το απολυτήριο ή εξετάσεις ή και τα δύο μαζί, με τις ανάλογες κατά περίπτωση βαθμολογικές απαιτήσεις. Τρόποι υπάρχουν. Θέληση;
