Αναγνωστικόν Εκθέσεως

Η ουσία κάθε υπαρκτού ή μη προβλήματος εξαρτάται από την αναπαράστασή του στον εγκέφαλό μας. Το ίδιο για μας και η αντιμετώπισή του. Είναι θέμα επιλογής, παραδοχής ή άρνησης, λύσης ή διάλυσης. Πείθεσαι με το αποτέλεσμα και τελικά όλα είναι ωραία. Να ένα παράδειγμα. Η αφεντομουτσουνάρα μου. Όταν κάθομαι στο τραπέζι για φαγητό, πώς βρε παιδιά πάντα τα καταφέρνω να λαδώσω τη μπλούζα μου, είναι ένα διαρκές μυστήριο! Πρόβλημα. Καμία δικαιολογία δεν πιάνει. Πάντα εγώ φταίω. Αν μάλιστα ξεχαστώ, θα ακούσω κάποια στιγμή, “πάλι λαδώθηκες;” ή από φίλους “λέρωσες τη μπλούζα σου”. Πόνος. Είναι και το συνεχές πρόβλημα που έχει η υπηρεσία πλυσίματος. Σκέφτηκα λοιπόν. Όταν κάθομαι για φαγητό να φοράω τη μπλούζα μου … ανάποδα (το μπροστά, πίσω) και μετά να τη βάζω ίσια! Καλύτερα να λένε, “τί του έριξαν άραγε του ανθρώπου στην πλάτη” ή “πού να ακούμπησε και δεν το πήρε είδηση ο κακομοίρης”; Να η λύση της ευθύνης. Δεν φταίω, δεν το έκανα εγώ. Μη με ρωτάτε, γιατί δεν βγάζω την μπλούζα μου, όταν τρώω ή γιατί δεν την … αλλάζω μετά το φαγητό. Είναι η αναπαράσταση του προβλήματος στον εγκέφαλο, που λέγαμε στην αρχή. Αυτά σκέφτομαι και δεν έχω μάλιστα καμία πρόθεση να βάλω ιδεές σε κανέναν πολιτιζούμενο. Τι με νοιάζουν άλλωστε οι ξένες μπλούζες…

Πολλαπλό βιβλίο. Να υπενθυμίσουμε κάποια γνωστά πράγματα, αλλά ίσως παραγκωνισμένα. Επί υπουργίας Αρσένη, με το Νόμο 2525/97 (άρθρο 7, παρ. 2) θεσμοθετήθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα η εισαγωγή στα σχολεία περισσοτέρων του ενός διδακτικών βιβλίων (εναλλακτικό ή πολλαπλό βιβλίο). Επρόκειτο, τότε, για επαναφορά σε ισχύ του άρθρου 60 του ν. 1566/1985 και της παραγράφου 2:

«Τα διδακτικά βιβλία γράφονται με βάση τα αναλυτικά προγράμματα και τα προγράμματα σπουδών. Η συγγραφή των διδακτικών βιβλίων γίνεται είτε με προκήρυξη διαγωνισμού είτε με ανάθεση σε έναν ή περισσότερους συγγραφείς ή νομικά πρόσωπα ύστερα από πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος είτε με απευθείας ανάθεση σε συγγραφείς ή σε νομικά πρόσωπα ή σε ομάδες εκπαιδευτικών που αποσπώνται κατά κύρια απασχόληση και χωρίς ιδιαίτερη αμοιβή στο Π.Ι. για τη συγγραφή αυτή. Στις ομάδες εκπαιδευτικών για τη συγγραφή των διδακτικών βιβλίων μπορούν να μετέχουν και σύμβουλοι ή πάρεδροι του Π.Ι., καθώς και άλλοι ειδικοί επιστήμονες.
Καθιερώνεται η εισαγωγή στα σχολεία περισσότερων από ένα διδακτικών βιβλίων για το μαθητή σε μαθήματα που αυτό κρίνεται απαραίτητο. Στην περίπτωση αυτή τα διδακτικά βιβλία είτε γράφονται από ειδικές συγγραφικές ομάδες που συγκροτούνται για κάθε βιβλίο με απόφαση του Συντονιστικού Συμβουλίου του Π.Ι. είτε προέρχονται με επιλογή από το ελεύθερο εμπόριο, με τις διαδικασίες που προβλέπονται από το άρθρο 60 του ν. 1566/1985. Το δικαίωμα χρήσης και εκμετάλλευσης των βιβλίων ανήκει στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, εκτός εάν υπάρχει αντίθετη συμφωνία».

Αφήνοντας κατά μέρος τα κρατικά πήγαινε έλα για τον έλεγχο του περιεχομένου των σχολικών βιβλίων και τις πιέσεις του ελεύθερου ανταγωνισμού κατά τον 19^ο αιώνα και την πρώτη δεκαετία του 20^ου, αξίζει να σταθούμε στο 1917, όταν η μεταρρυθμιστική κυβέρνηση Βενιζέλου σε συνεργασία με τον δημοκρατικό Εκπαιδευτικό Όμιλο εξέδωσε νέα διδακτικά και εκπαιδευτικά σχολικά βιβλία. «Οι συγγραφείς είχαν απόλυτη ελευθερία και μόνο τις γενικές οδηγίες του Υπουργείου ήταν υποχρεωμένοι να ακολουθούν. Ο αριθμός των εγκεκριμένων βιβλίων ήταν απεριόριστος, ενώ μία φορά το χρόνο συντασσόταν κατάλογος εγκεκριμένων βιβλίων που δημοσίευε η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως και έστελνε στα σχολεία. Ο σύλλογος των διδασκόντων κάθε σχολείου, μετά από εισήγηση του καθηγητή που πρόκειται να διδάξει το σχετικό μάθημα, όριζε ποια από τα εγκεκριμένα βιβλία θα εισαχθούν στις τάξεις κατά το επόμενο σχολικό έτος. Ίσως είναι η πρώτη φορά που εισάγεται με τέτοιο φιλελεύθερο τρόπο η νομοθεσία περί διδακτικών βιβλίων, δίνοντας μεγαλύτερα περιθώρια ελευθερίας στους συγγραφείς, καθώς δεν επιβάλλεται η χρήση ενός βιβλίου στα σχολεία και μειώνεται η παρέμβαση του Υπουργείου Παιδείας στη διαδικασία παραγωγής και διάδοσης τους» [Θανάσης Κοπάδης, esos.gr, 25-02-2021].  

Έφυγε ο Βενιζέλος και το πράγμα σκόνταψε.Ύστερα έρχεται η δικτατορία του Μεταξά. Με μία σειρά  ενεργειών, επιτρέπεται η χρήση μόνο βιβλίων εγκεκριμένων από το υπουργείο. Το 1952 η δικτατορία του Πάγκαλου παίρνει επάξια τη σκυτάλη. Ελέγχει βιβλία και ιδέες. Το ένα και μοναδικό βιβλίο βασιλεύει, πράγμα που γίνεται μέχρι τις μέρες μας.

Το θέμα επανέρχεται, με την πρόθεση του υπουργείου να επαναφέρει, όπως γράφεται στον τύπο, το πολλαπλό βιβλίο. Τα οφέλη θα ήταν εξίσου πολλαπλά και αυτονόητα. Το έχει από χρόνια η Ευρώπη. Όσο όμως πνιγόμαστε στην τυπολατρία περί «αντικειμενικότητας» και «ίσων ευκαιριών» στις Πανελλαδικές εξετάσεις, δεν βλέπω πώς μπορεί να εφαρμοστεί κάτι τέτοιο στην πράξη, στο Λύκειο τουλάχιστον. Υπάρχουν και αυτοί που εξ αντανακλάσεως διαμαρτύρονται. Θέλουν να παραμείνουν τα πράγματα, ως έχουν. Γι’ αυτούς, οι παράδεισοι βρίσκονται κατοχυρωμένοι στο παρελθόν. Αποστήθιση και παπαγαλία. Ας διαλέξουν μεταξύ δικτατορικής επιβολής απόψεων και δημοκρατίας ιδεών – αν είναι σε θέση να κάνουν ακόμα την ελάχιστη, έστω, διάκριση.

 

Ως γνωστόν, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία οι μαθητές που επιθυμούν να εγγραφούν, να ανανεώσουν την εγγραφή τους ή να μετεγγραφούν σε οποιαδήποτε τάξη Δημόσιων Ημερησίων και Εσπερινών ΓΕ.Λ. – ΕΠΑ.Λ. υποβάλλουν «Ηλεκτρονική Αίτηση εγγραφής, ανανέωσης εγγραφής ή μετεγγραφής», μέσω της εφαρμογής e-εγγραφές. Κατά δε την εγκύκλιο, που μας έρχεται κάθε χρόνο, αυτή η Ηλεκτρονική Αίτηση επέχει θέσιν Υπεύθυνης Δήλωσης του ν. 1599/1986 (Α ́75). Την αίτηση κάνει εκείνος ο κηδεμόνας του μαθητή που έχει δηλωθεί στο ηλεκτρονικό σύστημα του σχολείου Myschool ως κηδεμόνας, χρησιμοποιώντας τους κωδικούς Taxisnet. Φέτος όμως (Φ13α/72370/Δ4/17-06-2021) μας προέκυψε και νέα υποχρέωση, που ΔΕΝ υπήρχε πέρυσι:

«Μετά την υποβολή της Ηλεκτρονικής Αίτησης ο έτερος κηδεμόνας πρέπει άμεσα να δηλώσει με κάθε πρόσφορο τρόπο (είτε με αποστολή e-mail είτε με υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986) στον/στη Διευθυντή/ντρια των Γενικών Λυκείων ή Επαγγελματικών Λυκείων ή Πρότυπων Επαγγελματικών Λυκείων ότι εγκρίνει το περιεχόμενο της ηλεκτρονικής αίτησης, όπως εκείνο έχει υποβληθεί».

Διερωτώμαι, τι καινούργιο προέκυψε, ώστε να μην αρκεί η ηλεκτρονική εγγραφή μόνον από τον ένα κηδεμόνα, όπως γινόταν μέχρι τώρα, αλλά να χρειάζεται και η έγκριση από τον έτερο κηδεμόνα. Εξ όσων γνωρίζω, μόνον τα περί συνεπιμέλειας άλλαξαν, αλλά νομίζω ότι εδώ δεν μας αφορούν. Δεν πρόκειται επίσης και για περιπτώσεις διαζευγμένων γονέων ή άλλων θεμάτων που καθορίζονται διά της δικαστικής οδού. Ποια ανάγκη σπρώχνει την πολιτεία να ζητήσει κάτι τέτοιο; Δεν είναι αυτονοήτως θέμα «εσωτερικής» συμφωνίας και των δύο κηδεμόνων, που κανονικά ενδιαφέρονται για το παιδί τους; Γιατί το σχολείο να γίνει πεδίο τυπικής προβολής του τρόπου λειτουργίας της οικογένειας; Είναι ουσιώδης αυτή η τυπικότητα; Και τι γίνεται στην περίπτωση που υπάρχει διαφωνία μεταξύ των δύο κηδεμόνων, όταν επί παραδείγματι ο ένας προτιμά διαφορετική επιλογή τύπου σχολείου ή Προσανατολισμού και ο έτερος δεν υποβάλει καθόλου δήλωση; Θα έρχονται και οι δύο στο σχολείο;

Θεωρώ ότι η νέα υποχρέωση είναι μία αχρείαστη τυπικούρα, που θα μας πνίξει στη χαρτούρα. Ίσως επειδή στο ηλεκτρονικό σύστημα του σχολείου δηλώνεται μόνον ο ένας κηδεμόνας, αυτός που κάνει την εγγραφή, όχι και οι δύο. Είναι θέμα τεχνικό; Πιθανόν να μου ξεφεύγει κάτι, αλλά είναι πέρα για πέρα λογικότατο να ερωτήσω: Εάν είναι, για οποιοδήποτε λόγο, αναγκαία η υπεύθυνη δήλωση του έτερου κηδεμόνα, γιατί τότε δεν ζητείται εξ αρχής κατά την ηλεκτρονική εγγραφή η υποβολή της αίτησης απαραίτητα διά των κωδικών Taxisnet και των δύο κηδεμόνων;

Αρχίζουν τη Δευτέρα οι Πανελλαδικές εξετάσεις με το μάθημα της Νεοελληνικής Γλώσσας. Διαβάζοντας το μήνυμα της υφυπουργού, με έπιασαν τα δασκαλίστικα. Τα σχόλιό μου είναι καθαρά γλωσσικό και τίποτε άλλο. Παραθέτω το μήνυμα:   

«Αγαπητά στελέχη και μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας,
Αγαπητοί γονείς, άλλη μια εκπαιδευτική χρονιά έφτασε στο τέλος της. Μια χρονιά που επιλογικά μόνο διδακτική αποδείχτηκε για όλους μας. Μια χρονιά ιδιαιτεροτήτων με ένα πολύ εποικοδομητικό επιμύθιο: η κάθε τροχοπέδη γεννά και μία νέα ατραπό. Ομοίως, οι ιδιαιτερότητες μας οδήγησαν στο μονοπάτι των καινοτομιών και μιας νέας στοχοθεσίας στο πεδίο της εκπαίδευσης.
Στο πλαίσιο αυτό της πρωτοπορίας στην εκπαιδευτική διαδικασία κάναμε την τεχνολογία όπλο και εργαλείο μας. Μετουσιώσαμε τις ηλεκτρονικές συσκευές σε κρουνούς μάθησης και γνώσης και οργανώσαμε πλήρως την σχολική δομή στην βάση της ψηφιοποίησης αφήνοντας σημαντική παρακαταθήκη για το μέλλον.
Αρωγοί σε όλη αυτή την τιτάνια προσπάθεια στάθηκαν οι αξιοθαύμαστοι εκπαιδευτικοί μας οι οποίοι επιτελώντας πιστά το λειτούργημά τους στήριξαν την τηλεκπαίδευση με ζήλο και ζέση ανάγοντας σε αυτοσκοπό την μόρφωση των παιδιών μας. Για όλους αυτούς τους λόγους καθώς και για πολλούς άλλους τους οφείλουμε ευγνωμοσύνη.
Ακόμη, θα ήθελα να ευχαριστήσω και να συγχαρώ προσωπικά την κάθε μαθήτρια και τον κάθε μαθητή σε κάθε γωνιά της Ελλάδας για την παροιμιώδη εναρμόνιση με τα νέα δεδομένα που προέκυψαν λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού. Φυσικά όλο αυτό το εγχείρημα δεν θα είχε στεφθεί από επιτυχία χωρίς την διαρκή συνδρομή των γονέων και κηδεμόνων οι οποίοι με αυταπάρνηση και ανιδιοτέλεια πέρασαν πολλές ώρες και μέρες δίπλα στα παιδιά τους επιστρέφοντας και εκείνοι για λίγο και πάλι στα θρανία.
Η φετινή σχολική χρονιά, λοιπόν, που τώρα κλείνει την αυλαία της μας οδήγησε σε ένα συμπέρασμα: Η εκπαίδευση νίκησε και θα συνεχίσει να νικάει ακόμη και σε αντίξοες συνθήκες».

Ξαναδιαβάστε το, για να παρακολουθήσετε τα γλωσσικά σχόλια που κάνω, αφού μια ζωή είμαι για τη γλώσσα γκρινιάρης και (ίσως) λεπτολόγος. Το «κουσούρι» μού έμεινε από τότε που έκανα φωνητική απομαγνητοφώνηση προφορικού λόγου για να τον καταγράψω στο διεθνές φωνητικό αλφάβητο. Ας πούμε, λοιπόν, ότι το κείμενο της υφυπουργού ήταν ένα κείμενο – έκθεση στις Πανελλαδικές και εγώ βαθμολογητής. Πού θα σκόνταφτα; Γενικά, θα πρόσεχα την παρουσία του «ν» στα άρθρα, ως μη όφειλε. Θα μπερδευόμουνα με την απουσία τόνου στο «μας», μετά το «ιδιαιτερότητες», γιατί έτσι κινδυνεύει να αλλάξει εντελώς το νόημα – δεν νομίζω να είναι στις προθέσεις του συντάκτη. Και μόνο ένα κόμμα όμως, μετά το «ιδιαιτερότητες», θα έκανε την ίδια δουλειά. Θα με ξένιζε το «επιλογικά», θα θεωρούσα ποίηση το «μετουσιώσαμε», δεν θα κατανοούσα την επανάληψη με το «ζήλο και ζέση», δεν θα καταλάβαινα, τι εννοείται με το «ανιδιοτέλεια». Θα στεκόμουνα όμως στον «αυτοσκοπό», που ως γνωστόν σημαίνει αυτόν που σκοπό έχει τον ίδιό του τον εαυτό, που δεν γίνεται για να εξυπηρετήσει κάτι άλλο, με συνήθως αρνητικές συνυποδηλώσεις. Έστω. Το «παροιμιώδη εναρμόνιση» θα με ξένιζε όμως περισσότερο, μια που το  «παροιμιώδης» σχετίζεται με ιδιότητα που εμφανίζεται σε μεγάλο βαθμό, ώστε να είναι πασίγνωστη και ακραία, που λέγεται σαν παροιμία, που έχει να κάνει με αυτόν που είναι γνωστός και ξακουστός σε όλους, με τον περιώνυμο, τον ανυπολόγιστο, τον μυθώδη.

Μην ακούτε τις γκρίνιες, περνάνε και τα χρόνια… Καλή επιτυχία στις Πανελλαδικές εξετάσεις των παιδιών μας!